Kościół pw. Św. Marii Magdaleny w Zborowicach
HISTORIA
Pierwsza wzmianka o parafii w Zborowicach pochodzi z 1375 r. W drugiej połowie XV wieku o kościele w Zborowicach wspomina Jan Długosz. Kościół był wówczas drewniany i niewielkich rozmiarów. Obecny został zbudowany w latach 1530-1541, stary budynek kościelny zapewne spłonął lub przestał wystarczać potrzebom parafii. W 1724 roku kościół prawdopodobnie częściowo spłonął, stąd być może wzięły się niektóre jego przebudowy i zmiany wyglądu. Świątynia była potem jeszcze kilkakrotnie odnawiana; w połowie XVIII wieku wykonano obecne sklepienie pozorne, a na początku XIX w. nadbudowano wyższą kondygnację wieży. Także w wieku XX kościół odnawiano kilkakrotnie, m.in. w latach 1936-1937, 1960, 1985. W opracowaniu Pawła Kutasia „Zabytkowe Kościoły gminy Ciężkowice” czytamy: „W ostatnich latach kościół przeszedł gruntowny remont i dziś ujmuje parafian i zwiedzających zarówno pięknem samego obiektu, jak również gustownym i estetycznym zagospodarowaniem jego otoczenia.”
Kościół jest późnogotycki, zbudowany z kamienia, otynkowany. Składa się z zamkniętego trójbocznie prezbiterium, prostokątnej, szerszej nawy. Do prezbiterium przylega mała zakrystia, a do nawy od strony południowej dobudowana w późniejszym czasie kruchta. Od zachodu przylega do kościoła czworoboczna wieża z otwartym przedsionkiem w przyziemiu wspartym na dwóch kolumnach. Posiada dwie kondygnacje oddzielone małym daszkiem okapowym, w górnej części znajdują się otwory okienne zabudowane blachą. Wieża nakryta jest hełmem namiotowym. Na zewnątrz kościół przy nawie i prezbiterium opięty schodkowo rozszerzającymi się ku dołowi przyporami, które są typowym elementem konstrukcyjnym gotyku. Prezbiterium nakryte jest dachem wielospadowym, nawa, południowa kruchta dachami dwuspadowymi, zakrystia dachem pulpitowym. Na szczycie nawy wznosi się barokowa wieżyczka sygnaturowa zwieńczona baniastym hełmem z pozorną latarnią.
Świątynia na zewnątrz pomalowana jest na kolor kremowo-beżowy, a wieża, kruchty i przypory na biało. Na wschodniej ścianie prezbiterium umieszczony jest krzyż, natomiast poniżej niego w specjalnej krypcie (ossarium), spoczywają widoczne za szybą i kratą doczesne szczątki dawnych parafian odkryte w trakcie prac remontowych.
Wewnątrz świątyni znajduje się pozorne sklepienie kolebkowe, zdobione polichromią z 1937 roku autorstwa Tadeusza Terleckiego. Na uwagę zasługują dwie sceny figuralne – Matka Boska z Dzieciątkiem w prezbiterium i Św. Stanisław w nawie.
Warto także zwrócić uwagę na detale kamieniarskie: dwa portale zamknięte półkoliście w nawie, oraz jeden prosty z prezbiterium do zakrystii. W prezbiterium znajduje się także kamienne prostokątne tabernakulum, które pochodzi najprawdopodobniej z czasu budowy świątyni. Na drzwiach od strony południowej znajdują się piękne starodawne okucia.
Okna kościoła ozdobione są witrażami m.in. z postaciami św. Stanisława, św. Maksymiliana Marii Kolbego, i Matki Bożej z Dzieciątkiem.
OŁTARZE
Ołtarz główny rokokowy, pochodzi z 2. połowy XVIII w. Ma układ kulisowy (części boczne wysunięte są przed część środkową). Po bokach na bramkach widnieją rzeźby św. Wojciecha (z lewej) i św. Stanisława, a półfilary dźwigają elementy przerwanego belkowania i przyczółka, pomiędzy którymi w zwieńczeniu umieszczony jest obraz Marii Magdaleny pokutującej z XVIII wieku. W miejscu centralnym znajduje się barokowy obraz Ecce Homo – Oto Człowiek z XVIII wieku, który czasem zasłaniany jest obrazem Marii Magdaleny (z pocz. XX wieku) na zasuwie.
Ołtarze boczne zawierają elementy barokowe i pochodzą z XVII i XVIII wieku, natomiast obraz Adoracja Dzieciątka umieszczony w predelli lewego ołtarza pochodzi z XVII wieku.
We wnęce, pomiędzy kolumnami znajduje się figura Matki Bożej z Dzieciątkiem, natomiast w zwieńczeniu znajduje się obraz św. Judy Tadeusza. W środkowej części prawego ołtarza umieszczona jest figura Serca Pana Jezusa, natomiast w zwieńczeniu znajduje się obraz Św. Mikołaja. Wszystkie ołtarze mają podobne motywy dekoracyjne, m.in. motywy muszli, ślimacznic, uskrzydlonych główek anielskich.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA
Na uwagę zasługuje także barokowa belka tęczowa. Bogata, ozdobnie wycięta z rozbudowaną Kalwarią z trzema krzyżami. Pod krzyżem Chrystusa, Mata Boża i Św. Jan Ewangelista, poniżej Bóg Ojciec. Po prawej stronie krzyża widać klęczącą Marię Magdalenę, po lewej zaś żołnierza z włócznią. Elementy belki tęczowej pochodzą z różnych okresów, najstarszy jest krzyż z Panem Jezusem. W kościele obejrzeć można także baldachim od nieistniejącej ambony zwieńczony rzeźbą Michała Archanioła z XVII wieku. Zdobiony jest od dołu wyciętym z drewna ornamentem lambrekinowym, jego podniebienie zdobi natomiast gołębica Ducha Świętego. Oprócz baldachimu w kościele warto zobaczyć także rzeźbę św. Józefa w manierystycznej ramie, po jej lewej stronie znajdują się posągi św. Wojciecha i św. Anny, a po prawej św. Joachima i św. Stanisława. Przy bocznym ołtarzu znajduje się pochodzącą prawdopodobnie z XVII wieku kamienna chrzcielnice, kształtem przypominająca kielich mszalny, zdobiona lambrekinami. W zwieńczeniu nakrywy chrzcielnicy znajduje się rzeźba Chrystusa. Ładnie prezentuje się także parapet chóru muzycznego, zdobiony jest rzeźbami aniołów i obrazami: Namaszczenie Chrystusa olejkami, Spotkanie Chrystusa z Marią Magdaleną po zmartwychwstaniu i Spotkanie uczniów z Marią Magdaleną po zmartwychwstaniu.
W kościelnej wieży znajdują się dwa gotyckie dzwony pochodzące z XIV i XV wieku.
Źródło: Pawł Kutaś, Zabytkowe Kościoły Gminy Ciężkowice, Zakrzów 2011, s.39-47.
Zborowice, kościół p.w. św. Marii Magdaleny, www.tarnowskiekoscioly.net/index.php?option=com_content&view=article&id=216:zborowice-kocio-w-marii-magdaleny&catid=1:kocioy&Itemid=6, 24. 07. 2014.
