Baner

kategoria: Miejscowości

Zborowice [w:] Heraldyka Gminy Ciężkowice

 

Włodzimierz Chorązki

Uniwersytet Jagielloński — Kraków

ZBOROWICE (1227 mieszk.). W dokumentach źródłowych: Seborovicze, Zboroviczi i Sborowicze.  Wieś graniczy na północy z Ciężkowicami, na zachodzie z Ostruszą i Opaciem, na południu z Biesną i Sędziszowem, a na zachodzie przez rzekę Białą, z Pławną i Kąśną Dolną. Wieś z pewnością powstała we wczesnym średniowieczu. W końcu XI wieku znalazła się wśród posiadłości klasztoru benedyktyńskiego w Tyńcu. Najprawdopodobniej została doszczętnie zniszczona w czasie najazdu mongolskiego albo w 1241 albo w 1259 roku. W roku 1288 Leszek Czarny zezwala klasztorowi tynieckiemu lokować na prawie niemieckim szereg miejscowości m.in.: Umieszcz, Cieklin, Siepietnicę, Ołpiny, Stróżę, Bezdochowice, Turzę i Zborowice w kasztelanii bieckiej. Czy lokacja doszła do skutku nie wiadomo. W roku 1345 opat Henryk sprzedał Piotrowi z Lipnika za 40 grzywien wójtostwo w Zborowicach. Tenże otrzymuje dwa łany wolne, 6 denar z czynszów i trzeci z kar sądowych, a także ma prawo do założenia:  młyna, karczmy, jatek i kramów. Wolno mu również polować i łowić ryby. Osadnicy na łanach uprawnych otrzymują 3 lata wolności, a na dawnych łanach zarosłych lasem 20 lat wolnizny. Czynsz będą płacić po 8 skojców z łanu a za dziesięcinę po fertonie. Od końca XIV do początków XVI wieku wieś należała do powiatu czchowskiego, a następnie do powiatu bieckiego.

Parafia p.w. św. Marii Magdaleny w Zborowicach powstała przed 1374 rokiem. Płacono z niej 3 grzywny świętopietrza tzn. że parafię mogło zamieszkiwać w tym czasie 1200 — 1300 osób. W połowie XV wieku potwierdzony jest w źródłach drewniany kościół parafialny. W skład parafii wchodziły oprócz Zborowic, także Pławna, Zimna Wódka oraz część Kąśnej (Dolnej).  W roku 1376 opat tyniecki odsprzedał wójtostwo za 120 grzywien. Natomiast w roku 1394 klasztor wykupuje zastawione sołtystwo w Zborowicach. W połowie XV wieku Zborowice były nadal wsią klasztorną. We wsi było 11 łanów i 5 prętów kmiecych, od których płacono czynsz po 1 grzywnie, 12 jaj, 2 koguty, 2 sery, odrabiano jutrzyny i robocizny, odbywano powabę; karczma klasztorna z rolą płaciła 3 grzywny, wszystkie role płaciły dziesięciny klasztorowi tynieckiemu po 1 fertonie szerokich groszy. We wsi był folwark klasztorny, 3 zagrodników z rolą, młyn klasztorny dawał po miarce owsa co tydzień, 2 łany sołtysie płaciły dziesięcinę.

W roku 1581 wieś miała 6 łanów kmiecych, 5 zagrodników bez roli i 7 komorników z bydłem i należała do klasztoru benedyktyńskiego w Tyńcu. Jednak wieś była dzierżawiona przez Feliksa Dobka. Zgodnie z kolejnym rejestrem z 1629 roku właścicielami wsi byli benedyktyni z Tyńca. W roku 1680 nadal właścicielami wsi byli benedyktyni z Tyńca. We wsi było 6 łanów kmiecych, 4 zagrodników bez roli, 6 komorników z bydłem, 3 rzemieślników oraz młyn z kołem dorocznym. Wieś do kasacji opactwa tynieckiego w roku 1817 była własnością klasztorną, choć pod kontrolą rządu austriackiego. Od roku 1772 rząd austriacki wyznaczał swoich zarządców-dzierżawców, np. od roku 1774 był nim Michał Górski. W roku 1784 rząd austriacki zarekwirował część dóbr klasztornych i włączył je do tzw. rządowych dóbr kameralnych. Po roku 1817 dawne dobra poklasztorne i dobra kameralne tworzyły tzw. Dominium Zborowice, które z biegiem lat odsprzedano na licytacji.

W latach 1807-08 we wsi było 88 domostw i 152 rodziny, w tym: 1 rodzina szlachecka, 36 rodzin chłopskich, 89 chałupniczych i 29 innych. Ogółem wieś w tym czasie liczyła 692 mieszkańców. W 2 poł. XIX wieku we wsi były dwa majątki tabularne, z których pierwszy należał do Bolesława Bzowskiego (przynajmniej od 1874 do co najmniej 1900 roku) i drugi należący do Heleny Osieckiej (przed 1869 i co najmniej do 1894 roku). W roku 1874, jako właściciel dóbr tabularnych w Zborowicach jest wzmiankowany Bolesław Bzowski, który był nim jeszcze w roku 1900.

Na przełomie XIX i XX wieku wieś należała do powiatu grybowskiego. Wieś wraz z posiadłością tabularną liczyła 172 dymów i 1022 mieszkańców, w tym: 977 rzymsko-katolików i 25 Żydów. Posiadłość tabularna do roku 1894 należała do Heleny Osieckiej, a później do Dawida Zinsa (wzm. 1902 i 1904 roku) ma 415 mórg obszaru, w tym 110 mórg lasu. Chłopi gospodarowali na 768 morgach roli, 16 morgach łąk i ogrodów, 126 mórg pastwisk i 219 mórg lasu.

 


Źródło:

HERALDYKA GMINY CIĘŻKOWICE

Opracowanie historyczno-heraldyczne

Włodzimierz Chorązki

Warto zobaczyć

 

J13
marketingserwis.pl